Bigos Myśliwski
Królewski Bigos - Perła Polskiej Kuchni
Bigos myśliwski to jedno z najbardziej znanych i cenionych dań kuchni polskiej, często nazywane "polskim daniem narodowym". Ta wyjątkowa potrawa ma długą historię, sięgającą XVI wieku, kiedy to była przygotowywana przez szlachtę i podawana podczas polowań - stąd przydomek "myśliwski".
Bigos to także danie symboliczne - łączy w sobie różne składniki, podobnie jak Polska łączyła różne kultury i tradycje. Jego smak poprawia się z każdym odgrzaniem, dlatego najlepiej przygotować go z wyprzedzeniem i odgrzewać przez kolejne dni.
Składniki
Składniki podstawowe:
- 1 kg kapusty kiszonej
- 500 g kapusty białej świeżej
- 500 g mięsa wieprzowego (łopatka lub karczek)
- 300 g wołowiny (np. antrykot)
- 300 g kiełbasy myśliwskiej
- 200 g boczku wędzonego
- 100 g wędzonej słoniny
- 50 g suszonych grzybów leśnych (borowiki, podgrzybki)
- 3 średnie cebule
- 2 jabłka (najlepiej kwaśne, np. antonówki)
- 100 ml czerwonego wytrawnego wina
- 2-3 łyżki koncentratu pomidorowego
- 3-4 ząbki czosnku
- 3 łyżki smalcu lub oleju do smażenia
Przyprawy:
- 3 liście laurowe
- 5-6 ziaren ziela angielskiego
- 5-6 ziaren jałowca
- 1 łyżeczka kminu
- 1 łyżeczka majeranku
- 1/2 łyżeczki pieprzu czarnego mielonego
- Sól do smaku
- 1 łyżeczka cukru (opcjonalnie, do zbalansowania kwaśności)
- 2-3 suszone śliwki (opcjonalnie)
Przygotowanie
Przygotowanie wstępne:
- Suszone grzyby namocz w ciepłej wodzie na około 30 minut, następnie gotuj je w tej samej wodzie przez około 20-30 minut, aż będą miękkie.
- Kapustę kiszoną przepłucz pod zimną wodą (tylko jeśli jest bardzo kwaśna), odciśnij i posiekaj.
- Kapustę białą poszatkuj drobno.
- Mięso wieprzowe i wołowe pokrój w kostkę o boku około 2 cm.
- Kiełbasę pokrój w plasterki, a boczek i słoninę w małą kostkę.
- Cebule pokrój w kostkę, czosnek posiekaj drobno.
- Jabłka obierz i zetrzyj na tarce o grubych oczkach.
- Ugotowane grzyby pokrój w paseczki, wywar zachowaj.
Przygotowanie mięsa:
- W dużym garnku rozgrzej 2 łyżki smalcu lub oleju.
- Wrzuć pokrojoną słoninę i boczek, smaż na średnim ogniu, aż wytopi się tłuszcz.
- Dodaj pokrojoną cebulę i smaż, aż się zeszkli.
- Na patelni rozgrzej pozostały smalec i smaż mięso wieprzowe i wołowe partiami, aż się zarumieni. Każdą partię dopraw solą i pieprzem.
- Przełóż usmażone mięso do garnka z cebulą i boczkiem.
- Na tej samej patelni podsmaż kiełbasę i również dodaj do garnka.
Gotowanie bigosu:
- Do garnka z mięsem dodaj kapustę kiszoną i białą, wymieszaj.
- Dodaj przyprawy: liście laurowe, ziele angielskie, jałowiec, kmin, majeranek oraz czosnek.
- Wlej wywar z grzybów i dodaj pokrojone grzyby.
- Dodaj koncentrat pomidorowy i czerwone wino.
- Całość dokładnie wymieszaj i gotuj na małym ogniu przez około 1,5-2 godziny, mieszając od czasu do czasu, by zapobiec przypaleniu.
- Po tym czasie dodaj starte jabłka i ewentualnie posiekane suszone śliwki.
- Kontynuuj gotowanie przez kolejne 30-45 minut.
- Spróbuj i dopraw do smaku solą, pieprzem, a jeśli kapusta jest zbyt kwaśna, dodaj szczyptę cukru.
Dojrzewanie i podawanie:
Bigos najlepiej smakuje po 1-2 dniach "dojrzewania". Po ugotowaniu odstaw go do wystudzenia, a następnie przechowuj w chłodnym miejscu. Przez kolejne dni odgrzewaj całość i gotuj na małym ogniu przez około 30 minut. Z każdym odgrzaniem bigos staje się smaczniejszy!
Podawaj gorący, z chlebem żytnim lub ziemniakami. Tradycyjnie bigos serwuje się również z kieliszkiem wódki, która doskonale komponuje się z jego intensywnym smakiem.
Porady i Wskazówki
- Proporcje kapusty: Możesz dostosować proporcje kapusty kiszonej do świeżej według własnych preferencji. Więcej kiszonej da bardziej kwaśny smak.
- Wybór mięsa: Im więcej rodzajów mięsa, tym bogatszy smak. Możesz dodać również dziczyznę (sarnina, dzik), jeśli masz dostęp.
- Czas gotowania: Bigos można gotować nawet 4-5 godzin na bardzo małym ogniu. Im dłużej, tym lepiej składniki oddają swoje aromaty.
- Odgrzewanie: Przy każdym odgrzewaniu dodaj odrobinę wody lub wina, by bigos nie był za suchy.
- Przechowywanie: Bigos można z powodzeniem zamrozić. Po rozmrożeniu i odgrzaniu smakuje równie dobrze, a nawet lepiej.
- Warianty: W niektórych regionach Polski do bigosu dodaje się również inne składniki, jak powidła śliwkowe, miód, suszone morele, czy nawet trochę gorzkiej czekolady dla pogłębienia smaku.
Historia i Ciekawostki
Bigos ma długą historię w polskiej kuchni, sięgającą co najmniej XVI wieku. Pierwotnie był przygotowywany przez szlachtę jako potrawa myśliwska, stąd jego nazwa "bigos myśliwski". Składnikami były różne rodzaje upolowanego mięsa, które gotowano z kapustą.
Adam Mickiewicz w poemacie "Pan Tadeusz" poświęcił bigosowi aż 20 wersów, opisując jego przygotowanie i wychwalając smak tej potrawy. Stał się on symbolem polskiej gościnności i tradycji kulinarnej.
W dawnych czasach bigos był przygotowywany w dużych ilościach i zabierany na polowania, gdzie był odgrzewany na otwartym ogniu. Zyskiwał wtedy dodatkowy aromat dymu, który wzbogacał jego smak.
Każdy region Polski ma swoją odmianę bigosu, różniącą się proporcjami składników i dodatkami. Bigos galicyjski zawiera więcej pomidorów, bigos litewski - więcej grzybów, a bigos staropolski charakteryzuje się dużą ilością różnych mięs i dodatkiem wina.
Co ciekawe, podobne dania można znaleźć również w innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej, co świadczy o wspólnych korzeniach kulinarnych tego regionu.
Piotr Kowalczyk
15 listopada 2022Rewelacyjny przepis! Dodałem trochę więcej wina i kilka suszonych śliwek - wyszło obłędnie. Robiłem na święta i wszyscy byli zachwyceni.
Maria Wójcik
2 grudnia 2022Czy można zrobić wersję bez mięsa lub z samą kiełbasą? Nie jadam wieprzowiny, ale chciałabym spróbować tego bigosu.
Admin
3 grudnia 2022@Maria - oczywiście, możesz zrobić bigos tylko z kiełbasą myśliwską i wędzonkami. Dodaj więcej grzybów dla głębi smaku. Wiele osób robi też wersję wegetariańską z dużą ilością grzybów i warzyw.